Ирим ва шумланиш ҳақида

Шумланиш борасида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг муборак ҳадиси шарифларида: “Уч нарсадан менинг умматим ҳануз қутула олмайдилар. Бу – ҳасад, бадгумонлик, ва иримдур. Шу нарсалардан қутилиш йўли шуки, ҳасад қилсангиз, зулмга ўтманг. Гумону-шубҳа қилсангиз, уни ҳақиқат ҳисоб қилиб, унга асосан иш тутманг. Бирор ирим қилинадиган нарсага дуч келсангиз, Аллоҳ таолога таваккул қилиб, йўлингизда ва ишингизда давом этиб кетаверинг!”.

Шумланиш, ирим-сирим қадим-қадимдан жоҳилларнинг одати ва Пайғамбарларнинг душмани бўлиб келган. Аллоҳ таоло Қуръони каримда Фиръавн қавми ҳақида ҳикоя қилиб: “Бас, уларга яхшилик келганда: “Бу бизга хос”, -дейдилар. Агар уларга бирор нохушлик етса, Мусо ва у билан бирга (иймон келтирган) кишилардан шумланадилар. Огоҳ бўлингки, уларнинг (яхши-ёмон) амал(лар)и Аллоҳнинг ҳузуридадир. Лекин (буни) аксариятлари билмайдилар”, – деди.

Ояти карима мазмунидан кўриниб турибдики, Фиръавн қавмига серҳосиллик ва фаровонлик, сиҳат-саломатлик каби яхшиликлар етишса, “Ҳа биз буларга сазовормиз, бу яхшиликлар бизга бўлиши лозим”, – деб айтишади. Агар уларга бало-офат, қаҳатчилик, очарчилик ёпирилса, улар Мусо алайҳиссалом ва ул зот билан бирга бўлганлардан шумланиб: “Буларнинг барчаси Мусо ва унинг қавми сабабидан бўлди, уларнинг шумликлари касофати бизларга урди”, – деб айтишарди. Аммо Аллоҳ таоло уларнинг бу шумланишларини ўзларига қайтариб, ҳақиқий аҳвол тўғрисида хабар бериб: “… Огоҳ бўлингки, уларнинг (яхши-ёмон) амал(лар)и Аллоҳнинг ҳузуридадир …”, – деб айтди.